Ko’hna va boqiy Buxoro

Buxoroning ko`hnaligidan darak berguvchi me’moriy yodgorliklari –Mag`oki Attor, Ismoil Somoniy, Chorbakr, Minorai Kalon, Ark qal’asi, Labihovuz, Chorminor, Bahouddin Naqshband maqbarasi boshqa qator obidalari tasviri toshda muhrlangan. “Dil va yoru, dast ba kor”—ulug` pir Bahouddin Naqshbandning monumentga bitilgan bu hikmati donishmand ajdodlarimizning qoldirgan ulkan ma’naviy merosning o`ziga xos namunasi sifatida ko`zga tashlanish barobarida bugungi avlodni mazkur da’vatga amal qilishga chaqiradi.

Eskizlari bevosita Prezidentimiz g`oyalari asosida tayyorlangan monument markazida uch avlod—baxtiyor yosh oila—ota, ona va bola, nihol o`tqazayotgan bobo va nabira hamda uy qurayotgan ota va o`g`ilning barelefli haykallari aks ettirilgan. Bunda chuqur falsafa bor: hayot adabiy, umr o`tkinchi, insonning ezgu amallari mangu qoladi, bu dunyoda inson ezgu ishlar qilmog`i, farzandlari kelajagini, el-yurtining ertasini o`ylamog`i kerak.

Obida tepasiga o`rnatilgan balandligi 5 metr, vazni 32 tonnadan iborat, aylanib turuvchi ulkan Yer shari uzoq-uzoqlardan ko`zga tashlanadi. Unda O`zbekistonimiz xaritasi tasvirlangan. Mamlakatimiz mustaqillikka erishgach, dunyo bilan yuzlashdi, jahon hamjamiyatida o`z o`rnini egalladi, degan teran ma’no ifodalangan. Ushbu obida milliy ma’naviyatimizning monumental ifodasidir.

Istiqlolning dastlabki yillarida respublikamizda qator teatrlar rekonstruktsiya qilinib, ijodiy jamoalar ixtiyoriga topshirilgan edi. Buxoro davlat musiqali drama teatrining madaniy markazdagi muhtasham binosi so`nggi chorak asrda mamlakatimizda poydevordan qurilgan yagona teatrdir. San’atkorlar va tomoshabinlarning bir necha avlodi armonlari ro`yobga chiqib, barpo etilgan bu teatr o`zining ko`rkamligi, zamonaviy sahna imkoniyatlari va yoritkichlari bilan jihozlangani, unda yaratilgan qulay shart-sharoitlari bilan Markaziy Osiyodagi eng go`zal san’at maskanidir.

“Ko`hna va boqiy Buxoro” monumenti, viloyat teatrining yangi binosi hamda zamonaviy loyiha asosida barpo qilingan amfiteatrni o`z ichiga olgan, gulzor va xiyobonlardan iborat madaniy markaz ham ular qatoridan o`rin olib, istiqlolimiz sharofati, xalqimiz qudrati hamda Prezidentimiz tashabbuskorligi va rahnamoligi bilan sharif shahar yanada go`zallashib, chinakam Sharq gavhariga aylandi.

“KO`HNA VA BOQIY BUXORO” PANORAMASIDA AKS ETTIRILGAN TARIXIY OBIDALAR

— Poykent (er.av. V asr)

— Varaxsha (I-VI asrlar)

— Mag`oki Attor masjidi (IX asr)

— Buxoro arki (V asr)

— Ismoil Samoniy maqbarasi (X asr)

— Minorai Kalon (1127 yil)

— Sayfiddin Boxarziy maqbarasi (XIV-XV asr)

— Xoja Abduxolliq G`ijduvoniy me’moriy majmuasi (XV asr)

— Mir Arab madrasasi (XIV asr)

— Bahouddin Naqshband majmuasi (XIV asr)

— Chorbakr (XIV asr)

— Labi Hovuz majmuasi (XVII asr)

— Chorminor (XIX asr)

“KO`HNA VA BOQIY BUXORO” PANORAMASIDA AKS ETTIRILGAN TARIXIY SHAXSLAR

— Abu Ali ibn Sino (980-1037 yillar)

— Imom Buxoriy (810-870 yillar)

— Muhammad Narshaxiy (899-959 yillar)

— Mahmud Torobiy (1238 yilda mo`g`ullarga qarshi ozodlik harakati rahbari)

— Xoja Abduxoliq G`ijduvoniy (1103-1179 yillar)

— Xoja Orif Revgariy (XIII asr)

— Xoja Mahmud Anjir Fag`naviy (XIII asr)

— Xoja Ali Romitaniy (XIII asr)

— Boboi Samosiy (XIV asr)

— Amir Kulol (XIV asr)

— Bahouddin Naqshband (1318-1389 yillar)

— Ahmad Donish (1827-1897 yillar)

— Sadriddin Ayniy (1878-1954 yillar)

— Abdurauf Fitrat (1886-1938 yillar)

— Fayzulla Xo`jayev (1886-1938 yillar)

— Olim Xo`jayev (1910-1977 yillar)

— Mutal Burhonov (1916-2002 yillar)

Buxoro – jahonning eng qadimiy shaharlaridan biri: 1997 yilda shahar o`zining 2500 yillik yubileyini nishonladi. Buxoro nomi dastlab IX asrda tarixchi Narshaxiy tomonidan zikr etilgan. Bungacha shaharning boshqa bir necha nomlari bo`lgan.

Ko`plab tarixchilar, tilshunoslarning fikriga ko`ra Buxoro so`zi sanskritcha “vixara” so`zidan kelib chiqqan bo`lib, “kal`a” degan ma`noni bildiradi.
Arxeologik qazishmalar natijasiga asosan olimlar ushbu shahar eramizgacha bo`lgan davrda hududning iqtisodiy va madaniy hayotida muhim rol o`ynagan degan xulosaga keldilar. Buxoro Xitoydan Rimgacha olib boruvchi Buyuk Ipak yo`lining eng muhim chorrahalaridan birida joylashgan.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *